Làm cha mẹ, ai chẳng muốn con mình ăn ngoan, “ị” đều mỗi ngày. Nhưng đâu phải “cầu được là ước thấy”, con vẫn thường xuyên táo bón, ăn uống không ngon. Vậy đâu là giải pháp trị táo bón cho bé? Dễ hay khó phụ thuộc vào cách mà mẹ điều trị cho bé có đúng hay không!
Trị táo bón cho trẻ, dễ hay khó tùy thuộc vào phương pháp điều trị đúng hay không
Để điều trị táo bón cho trẻ, việc cần làm đầu tiên là phải “làm sạch” khối phân tích tụ trong lòng ruột. Khi trẻ không đi tiêu trong vài ngày, phân sẽ đọng lại ở trực tràng, điều này làm cho trực tràng bị kéo căng ra, giúp cơ thể nhận biết mình cần phải đi về sinh. Tuy nhiên, nếu trẻ không đi cầu thường xuyên và thành ruột bị kéo căng trong thời gian dài, thì trẻ sẽ mất cảm giác và trương lực cơ bình thường.
Sau đó, phân sẽ ngày càng cứng hơn, trẻ sẽ càng khó đi hơn, trẻ sẽ càng táo bón hơn. Do đó, để điều trị táo bón, cần phải sử dụng các biện pháp để phá vỡ chu trình này.
Mục Lục
Nguyên nhân trẻ nhỏ bị táo bón
Táo bón ở trẻ nhỏ xảy ra do rất nhiều nguyên nhân. Trẻ có cơ địa nóng di truyền từ bố hoặc mẹ. Trẻ sử dụng sữa công thức không phù hợp. Hay mẹ sử dụng đồ cay nóng, chất kích thích. Táo bón ở trẻ cũng có thể do chuyển từ chế độ bú sữa mẹ hoàn toàn sang chế độ ăn có chất rắn (cháo, bột…) hoặc do hệ vi sinh đường ruột chưa hoàn thiện. Cũng có những em trẻ được sinh ra đã bị táo bón do bệnh lý.
Đối với trẻ sơ sinh, dấu hiệu để nhận biết táo bón rất đơn giản. Tuy nhiên cần lưu ý rằng, triệu chứng của táo bón rất dễ nhầm lẫn với các tình trạng sinh lý khác của trẻ. Trẻ được chẩn đoán táo bón chỉ khi có đầy đủ các dấu hiệu:
- Trẻ không đi tiêu trong 3 ngày (với trẻ bú bình) hoặc 1 tuần (đối với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn)
- Tình trạng phân khô cứng hoặc vón cục
- Trẻ đặc biệt căng thẳng, quấy khóc khi đi tiêu
Táo bón ở trẻ có đến 95% là táo bón chức năng. Tức là không có bất cứ tổn thương thực thể nào ở trẻ dẫn đến táo bón. Tuy nhiên, một tỷ lệ rất nhỏ táo bón gặp ở trẻ là táo bón bệnh lý do có tổn thương ở đại tràng như viên đại tràng, đại tràng phình to…
Táo bón ở trẻ chủ yếu là táo bón chức năng, không có tổn thương thực thể trên tiêu hóa
Cách trị táo bón cho bé đơn giản tại nhà
Bước đầu tiên: Làm rỗng trực tràng
Nếu bé đã không đi cầu trong một thời gian khá lâu, thì cần dùng các loại thuốc để làm rỗng trực tràng. Hầu hết trẻ sẽ được sử dụng thuốc uống nhưng với những trẻ chưa uống được hoặc trẻ hay nôn trớ không uống được thì phải sử dụng thuốc đạn hoặc thuốc xổ đưa trực tiếp vào hậu môn của trẻ.
Lựa chọn thuốc nào dành cho trẻ sẽ phụ thuộc vào tuổi của trẻ, thời gian trẻ bé táo bón và lượng phân tích tụ trong trực tràng. Trong một số trường hợp đặc biệt, trẻ cần phải được nhập viện để thực hiện việc này.
Bước thứ hai: Ngăn ngừa sự tích tụ phân
Khi trực tràng đã được làm rỗng, để trị táo bón ở trẻ cần phải cố gắng để ngăn ngừa phân tích tụ trở lại. Việc này sẽ được thực hiện bằng cách thay đổi chế độ ăn uống của bé, tập cho bé thói quen đi cầu thường xuyên và nếu cần thiết, trẻ sẽ cần phải dùng một số loại thuốc.
Trực tràng bị giãn khi trẻ bị táo bón
Thay đổi chế độ ăn uống của trẻ
Những thứ trẻ nạp vào cơ thể ảnh hưởng đến nhu động ruột của trẻ. Chúng ta ăn thức ăn để cung cấp dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể hoạt động, những gì còn sót lại sau khi được dạ dày và ruột tiêu hóa, hấp thu hết sẽ trở thành phân.
Hãy cho bé uống thêm nước trái cây vì đường sorbitol trong nước trái cây giúp cho phân của trẻ mềm hơn và trẻ đi cầu thường xuyên hơn. Một số loại nước trái cây như nước ép mận, lê và táo có tác dụng chữa táo bón tốt hơn những loại khác. Khuyến khích bé uống từ 120 – 240 ml nước trái cây mỗi ngày. Không nên cho trẻ uống quá nhiều vì nước trái cây chứa nhiều đường và calo có thể gây sâu răng và tăng cân không cần thiết.
Quá nhiều sữa cũng có thể gây táo bón. Trẻ em trên hai tuổi chỉ nên uống sữa ít béo và chỉ uống không quá 470 ml sữa mỗi ngày để có đủ các dưỡng chất quan trọng.
Cho trẻ uống nhiều nước. Nước giúp làm mềm phân mà lại không chứa calo cũng như đường dư thừa nào. Vì thế hãy khuyến khích trẻ uống từ ba đến bốn cốc nước mỗi ngày nhé.
Khuyến khích trẻ ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt và chứa nhiều chất xơ, bánh mì nguyên cám. Ăn nhiều trái cây và rau quả để bổ sung thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất. Một số loại trái cây có tác dụng chữa táo bón tốt hơn các loại khác như mận khô, nho khô, mơ khô, lê, cam… Bổ sung thêm rau củ, có thể nấu chín hoặc trộn salad cho bé.
Chế độ ăn nhiều rau quả tốt cho trẻ táo bón
Tập cho bé thói quen đi cầu thường xuyên
Để giúp bé học cách đi tiêu mỗi ngày, điều quan trọng là phải giúp bé tập được thói quen đi cầu thường xuyên. Hãy khuyến khích trẻ ngồi bồn cầu từ 5 đến 10 phút sau bữa ăn (vì chúng ta thường có nhu cầu đi vệ sinh ngay sau khi ăn) nhưng tốt nhất là nên tập cho trẻ thói quen đi cầu vào mỗi buổi sáng sau khi thức dậy. Cha mẹ có thể sử dụng lịch để theo dõi thời gian bé đi cầu và tình trạng phân của bé.
Tăng cường vận động
Cho trẻ tăng cường vận động là cách để làm tăng nhu động ruột giúp khối phân dễ dàng bị đẩy ra khỏi cơ thể. Hãy khuyến khích trẻ tập thể dục thường xuyên như đi bộ, đi xe đạp, đá bóng…hạn chế thời gian trẻ xem tivi, chơi điện tử để trẻ có thời gian vận động. Với trẻ bé hơn, cha mẹ có thể giúp bé tập luyện bằng cách massage bụng bé hàng ngày, cho bé tập động tác đạp xe, co duỗi gối…
Sử dụng các thuốc điều trị táo bón cho bé
Khi có một chế độ ăn uống phù hợp, giàu chất xơ và chất lỏng, có thói quen đi vệ sinh thường xuyên và vận động nhiều thì đã có thể kiểm soát được tình trạng táo bón ở một số trẻ.
Tuy nhiên, một số trẻ táo bón nặng hơn thì phải cần thêm một số loại thuốc để giúp điều trị táo bón cho đến khi trực tràng của bé hoạt động lại như bình thường.
Dầu khoáng
Dầu khoáng giúp làm mềm phân và đi ngoài dễ dàng hơn. Nó không có mùi, không vị và thường được trộn lẫn với các loại thực phẩm khác. Tuy nhiên, không dùng dầu khoáng cho trẻ dưới 1 tuổi hoặc trẻ khó nuốt, bị trào ngược, trừ khi có chỉ định của bác sĩ vì dầu khoáng có thể gây tổn hại phổi nếu hít phải trong khi uống.
Thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Lactulose, sorbitol là những carbohydrat hoạt động như một thuốc nhuận tràng giúp làm mềm phân, tăng lượng nước trong phân và tăng cường nhu động ruột. Nếu dùng quá liều trẻ sẽ có thể bị đầy hơi, đau bụng. Magie hydroxit, Polyethylene glycol cũng là thuốc nhuận tràng thẩm thấu có cơ chế tương tự. Tuy nhiên những thuốc này đều không nên cho trẻ sử dụng trong thời gian dài vì có thể gây ra những tác dụng phụ.
Khi cho trẻ sử dụng các loại thuốc trị táo bón cần hết sức cẩn thận và tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ
Thuốc nhuận tràng kích thích
Senna và bisacodyl là các thuốc nhuận tràng kích thích. Chúng giúp kích thích nhu động ruột, từ đó làm gia tăng bài tiết phân ra khỏi ruột, ngăn ngừa táo bón. Tuy nhiên, khi sử dụng trong thời gian dài, các thuốc này sẽ có thể khiến trẻ cảm thấy buồn nôn, đau bụng, co thắt dạ dày.
Cha mẹ nên đọc thêm: Cách chữa bệnh táo bón cho trẻ sơ sinh
Sử dụng Thảo dược tiêu chuẩn hóa chống táo bón cho trẻ
Thảo dược chống táo bón cho người lớn không còn xa lạ và mang lại hiệu quả nhanh chóng. Tuy nhiên, rất nhiều loại thảo dược hiện nay không đảm bảo chất lượng, thu hái hoang dại, không rõ nguồn gốc. Các thảo dược không rõ nguồn gốc này còn đặc biệt nguy hiểm hơn do tồn dư các kim loại nặng, các loại độc tố vi sinh khác. Vì thế nên chúng không được khuyến khích sử dụng cho trẻ nhỏ.
Siro thảo dược châu Âu chống táo bón cho trẻ có chứa các thành phần như:
- Dịch chiết cây Manna (Fraxinus ornus)
- Dịch chiết quả Mận (Prunus domestica)
- Dịch chiết quả Táo tây (Malus domestica)
- Dịch chiết cây Cẩm quỳ (Malva sylvestric)
- Inulin
- Pectin Táo
Nhờ khả năng tác dụng chống táo bón trên nhiều cơ chế khác nhau nên chế phẩm Siro chống táo bón này giúp trẻ đi tiêu một cách bình thường sau một thời gian sử dụng mà hoàn toàn không gây bất kỳ tác dụng bất lợi nào.
Khả năng điều vị vượt trội cho các chế phẩm thảo dược từ châu Âu là điều vô cùng quan trọng giúp trẻ dễ dàng sử dụng. Bên cạnh đó, hỗn hợp các loại dịch chiết dược liệu trên hoàn toàn có thể hòa vào sữa, nước ép trái cây để trẻ dễ dàng sử dụng mà không làm giảm tác dụng chống táo bón.
Ở mỗi trẻ khác nhau thì sẽ có các biện pháp điều trị táo bón cho bé khác nhau. Nếu trẻ thường xuyên bị táo bón lặp đi lặp lại, cha mẹ hay cho trẻ đến gặp các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được thăm khám và tư vấn chính xác nhấp các biện pháp điều trị phù hợp với trẻ.
