Bổ sung chất xơ thực vật và vai trò trong điều trị táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ xảy ra thường xuyên. Các thuốc tân dược cần hạn chế và cẩn trọng khi sử dụng do những tác dụng không mong muốn gây tổn thương cơ thể trẻ. Biện pháp ưu tiên hàng đầu trong điều trị trị táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là sử dụng chất xơ thực vật. Vậy chất xơ thực vật là gì? Và tại sao ưu tiên sử dụng chất xơ thực vật để điều trị táo bón ở trẻ em? Isilax sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về thành phần hữu ích này.

 Chất xơ thực vật là gì?

Chất xơ thực vật  là các carbonhydrat không tiêu hóa có trong tất cả các loài thực vật bao gồm trái cây, rau củ, ngũ cốc, các loại hạt, các loại đậu…Các nhà khoa học đã chứng minh sử dụng chất xơ thực vật hoàn toàn an toàn trong điều trị táo bón cho tất cả các đối tượng. Đặc biệt điều trị táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bằng chất xơ thực vật được ưu tiên hàng đầu.

Chất xơ thực vật gồm chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan.

• Chất xơ hòa tan hấp phụ nước từ lòng ruột, giúp làm mềm phân, tăng kích thước phân và tăng số lần đi tiêu. Chất xơ hòa tan có trong bột yến mạch, hạt lanh, lúa mạch, hạt đậu khô, cam, tao và cà rốt cũng như một số loại rau như rau diếp xoăn, củ cải đường và astiso.
• Chất xơ không hòa tan nguyên vẹn khi xuống đến ruột già và làm tăng khối lượng phân, làm giảm triệu chứng táo bón. Sự có mặt của chất xơ không hòa tan giúp cân bằng pH trong ruột, giảm nguy cơ ưng thư đại tràng. Các chất xơ không hòa tan được tìm thấy trong hạt, quả hạch, rau lá xanh đậm và cám lúa mì.

Một số loại chất xơ thực vật thường sử dụng trong điều trị táo bón.

Methyl cellulose

Methyl cellulose là chất xơ hòa tan không có sẵn trong thực vật. Chúng là sản phẩm xử lý hóa học từ cellulose. Methyl cellulose hút nước trưởng nở tạo gel, giúp làm mềm phân và làm tăng kích thước phân. Sử dụng Methyl cellulose trong điều trị táo bón như thuốc nhuận tràng làm mềm phân.

Methyl cellulose trong điều trị táo thể nhẹ. Methyl cellulose không lên men ở trực tràng, không gây ra tình trạng đầy hơi, ì ạch. Một số tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng Methyl cellulose như đầy bụng, tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, nôn mửa, khó nuốt.

Psyllium và Dextrin lúa mì

Psyllium có nguồn gốc từ vỏ hạt các cây chi Plantago (Mã đề). Psyllium chứa 70% chất xơ hòa tan và 30% chất xơ không hòa tan. Dextrin lúa mì là chất xơ hòa tan hoàn toàn được tìm thấy trong lúa mì nguyên hạt.

Psyllium và Dextrin lúa mì hút nước trưởng nở tạo gel, giúp làm mềm phân, tăng kích thước phân, giúp phân dễ dàng được tống xuất ra khỏi cơ thể. Phần chất xơ không hòa tan trong Psyllium di chuyển nguyên vẹn xuống trực tràng và làm tăng khối lượng phân, kích thích việc đi tiêu trong các trường hợp táo bón. Một số nghiên cứu đã chứng minh tác dụng hạ đường máu và cholesterol máu của Psyllium và Dextrin lúa mì. Các loại chất xơ thực vật trên phù hợp để điều trị táo bón cho những người bị tiểu đường tuýp 2.

Psyllium và Dextrin lúa mì lên men ở trực tràng gây ra những tác dụng phụ như đầy hơi, đau bụng, vv. Psyllium gây ra phản ứng dị ứng và các vấn đề về hô hấp nếu bạn hít phải bột. Dextrin lúa mì chứa gluten, cần thận trọng với đối tượng không dung nạp gluten (bệnh cedilac). Đặc biệt, Dextrin lúa mì không sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 6 tuổi.

Inulin và oligofructose

Inulin và oligofructose là chất xơ hòa tan dạng polysaccharid. Inulin và oligofructose có  trong nhiều loại thực vật như: rau diếp xoăn (rễ), actiso Jerusalem, lúa mì, hành tây, chuối, tỏi, măng tây, vv.

Inulin và oligofructoscose giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng số lần đi tiêu, giảm pH trong phân.

• Inulin và oligofructose là một prebiotic với hiệu quả bifidogenic. Inulin và oligofructose kích thích phát triển chọn lọc các lợi khuẩn. Sự phát triển của các lợi khuẩn ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại (Clotridium) và thiết lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Trong một nghiên cứu trên người tình nguyện, dùng Inulin và oligofructose 5-20 g/ngày trong 15 ngày giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Các Inulin và oligofructose lên men tạo ra các acid chuỗi ngắn như acid butyric, acid acetic, a propionic…Acid butyric là chất nền năng lượng ưa thích cho niêm mạc đại tràng và có tác dụng bảo vệ đại tràng.
• Inulin và oligofructose được sử dụng an toàn trong dinh dưỡng trẻ sơ sinh. Năm 1992, cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ( FDA) đã công nhận  an toàn cho Inulin và oligofructose.

Bổ sung chất xơ thực vật trong bữa ăn hàng ngày là biện pháp đơn giản và an toàn để phòng và điều trị táo bón cho trẻ. Inulin và oligofructose đã được chứng minh an toàn cho trẻ sơ sinh do đó nên ưu tiên sử dụng khi trẻ bị táo bón. Ngoài ra song song với chất xơ thực vật hãy bổ sung nước, rèn luyện thói quen sinh hoạt lành mạnh, thói quen vận động thường xuyên để phòng chống táo bón tốt nhất cho trẻ.

DS. Thanh Lam