Mỗi năm có khoảng 3-5% trường hợp trẻ khám nhi khoa được chẩn đoán có táo bón. Và đến 95% trong số đó là táo bón chức năng. Vậy táo bón chức năng là gì? Và làm thế nào để nhận biết con bạn bị táo bón chức năng.
Mục Lục
Táo bón chức năng là gì?
Táo bón chức năng là táo bón mà không do bất cứ tổn thương thực thể (giải phẫu) hoặc sinh lý (hormone hoặc các chất hóa học trong cơ thể) gây ra. Táo bón chức năng thường do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của trẻ, hoặc/và các yếu tố liên quan tới tâm lý, thần kinh khác.
Chính vì vậy, táo bón chức năng thường gặp ở đối tượng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phổ biến nhất với trẻ từ 2-6 tuổi.
Táo bón chức năng được chia thành 3 loại chính
Táo bón có nhu động ruột bình thường
Đây là dạng táo bón chức năng phổ biến nhất. Các cơ ruột co bóp và thư giãn theo đúng tốc độ hoạt động bình thường: tức là không quá nhanh, không quá chậm. Phân di chuyển trong ruột già với tốc độ thích hợp nhưng lại khó khăn đi ra ngoài. Trẻ có thể có tình trạng đau bụng hoặc đầy bụng.
Đối với dạng táo bón chức năng này, việc bổ sung nhiều chất xơ từ những loại thực phẩm hàng ngày có thể cải thiện triệu chứng táo bón cho trẻ.
Táo bón nhu động ruột chậm
Dạng táo bón này do hoạt động của cơ ruột bị chậm so với thông thường. Chất thải được di chuyển chậm trong lòng ruột. Nguyên nhân cho việc di chuyển chậm của phân là do thần kinh. Dây thần kinh truyền tín hiệu kém đến các cơ ruột, khiến chuyển động ruột không đúng tốc độ mà chúng cần đạt.
Dạng táo bón này cũng rất hay gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, chất xơ và thuốc nhuận tràng có thể không hiệu quả trong trường hợp này. Việc thay đổi chế độ vận động (tăng cường vận động, tập thói quen đi cầu) sẽ có hiệu quả hơn.
Rối loạn bài xuất phân
Để tống xuất được phân ra khỏi cơ thể cần phải có vận động cơ phối hợp trong sàn khung chậu, bao gồm cả cơ vòng hậu môn. Trẻ đang có táo bón và có cảm giác muốn đi nhưng lại không thể đi được. Điều này có thể dẫn tới những đau đớn cho trẻ.
Trẻ có thể gặp tình trạng rối loạn bài xuất phân nếu:
- Trẻ ngồi nhà vệ sinh hàng giờ, cố rặn mà không thể đi được cho dù phân không to.
- Phải dùng thuốc thụt thường xuyên.
- Sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc chất xơ thường xuyên nhưng không cải thiện được táo bón.
Đối tượng hay gặp tình trạng này là trẻ táo bón kéo dài và có thể bắt đầu xuất hiện một số biến chứng như nứt hậu môn, bệnh trĩ, phân cứng rắn ghồ ghề. Khi có tình trạng này cần phải điều trị lâu dài và kiên trì để giảm đau đớn và cải thiện tình trạng táo bón.
Táo bón chức năng biểu hiện ở trẻ như thế nào?
Trẻ bị táo bón chức năng khỏe mạnh bình thường nhưng gặp khó khăn khi đi vệ sinh. Mỗi độ tuổi khác nhau, táo bón chức năng được biểu hiện khác nhau.
Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi
Trẻ sơ sinh được chẩn đoán bị táo bón chức năng nếu chúng có tất cả các dấu hiệu sau đây:
- Không đi tiêu trong 3 ngày (với trẻ bú bình) hoặc 1 tuần (đối với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn)
- Phân cứng, khô
- Trẻ căng thẳng, quấy khóc khi đi tiêu.
Cha mẹ cần nắm: Cách trị táo bón cho trẻ sơ sinh an toàn, hiệu quả
Trẻ trên 1 tuổi
Trẻ được chẩn đoán táo bón chức năng nếu có ít nhất 2 trong số những biểu hiện sau đây (không bao gồm các biểu hiện của hội chứng ruột kích thích – IBS)
- Số lần đi tiêu
- Trẻ 12-24 tháng tuổi đi tiêu dưới 3 lần/tuần (>2 ngày/lần)
- Trẻ >2 tuổi đi tiêu dưới 2 lần/tuần
- Đi tiêu gặp khó khăn, phân khô, rắn
- Đau khi đi tiêu
- Có vết chất lỏng hoặc đất sét giống như phân trong đồ lót của trẻ
- Máu hoặc chất nhầy lẫn trong phân
Cha mẹ nên biết: Cách chữa táo bón cho trẻ em tại nhà một cách an toàn
Mặc dù táo bón chức năng khá phổ biến và không thực sự nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ, tuy nhiên nếu để kéo dài thì có thể dẫn tới các biến chứng nặng khó hồi phục như nứt hậu môn, trĩ, trẻ chán ăn, suy dinh dưỡng… Đối với táo bón chức năng, việc chữa táo bón cho trẻ cần nhanh chóng và toàn diện. Sự can thiệp ngắn hạn hoặc không đầy đủ khiến cho tình trạng táo bón chức năng ở trẻ trở nên tồi tệ.
Khi trẻ có những dấu hiệu như trên, mẹ nên cho con đi khám tiêu hóa để chẩn đoán và điều trị sớm táo bón chức năng cho con, tránh để táo bón trở nên trầm trọng và khó điều trị.
Đọc thêm: Làm thế nào nếu bé 2 tuổi bị táo bón?
